Trong bối cảnh Microsoft đang đẩy mạnh quá trình chuyển đổi người dùng từ Windows 10 sang Windows 11, cộng đồng mã nguồn mở đã liên tục lên tiếng chỉ trích. Đặc biệt, LibreOffice gần đây đã tăng cường công kích, nhắm vào chiến lược của “gã khổng lồ Redmond” liên quan đến định dạng XML của bộ ứng dụng Office.
Định dạng XML phức tạp: Chiến lược “khóa người dùng” của Microsoft
Nhà phát triển bộ ứng dụng văn phòng mã nguồn mở LibreOffice cáo buộc Microsoft đang làm cho định dạng tệp XML của Office trở nên “phức tạp một cách giả tạo” nhằm mục đích tạo ra một “chiến lược khóa người dùng” (lock-in strategy).
Trong bài đăng trên blog của LibreOffice với tiêu đề “An artificially complex XML schema as a lock-in tool“, công ty này chỉ ra rằng các thành phần chính của một định dạng XML sử dụng “sự phức tạp giả tạo” bao gồm: cấu trúc thẻ lồng sâu với sự trừu tượng hóa quá mức, hàng chục hoặc thậm chí hàng trăm phần tử tùy chọn hoặc quá tải, quy ước đặt tên không trực quan, việc sử dụng rộng rãi các điểm mở rộng và ký tự đại diện, việc nhập nhiều không gian tên và hệ thống phân cấp kiểu, cùng với tài liệu thưa thớt hoặc khó hiểu. LibreOffice khẳng định rằng Microsoft sử dụng tất cả các yếu tố này ở mức độ “lớn hay nhỏ”, ngoại trừ phần tài liệu.
Vì sao định dạng XML phức tạp lại là vấn đề? Minh họa bằng ví dụ
Nhiều người có thể không hiểu tại sao đây lại là một vấn đề. LibreOffice giải thích rằng chính sự thiếu nhận thức về vấn đề này đã dẫn đến tình trạng hiện tại. Để minh họa cách thức hoạt động của chiến lược khóa người dùng, LibreOffice đưa ra ví dụ về một hệ thống đường sắt:
“Hãy xem xét một hệ thống đường sắt mà đường ray có thể tiếp cận được với tất cả mọi người, nhưng nhà sản xuất tàu chính lại áp đặt một hệ thống kiểm soát cực kỳ phức tạp của riêng họ. Về lý thuyết, bất kỳ ai cũng có thể đóng một đoàn tàu tương thích với đường ray, nhưng các thông số kỹ thuật của hệ thống kiểm soát quá phức tạp đến mức cuối cùng chỉ có nhà sản xuất tàu chính mới có thể cung cấp dịch vụ đường sắt.”
“Điều tồi tệ nhất là hành khách không nhận ra mình đang bị ‘cầm tù’ bởi những ràng buộc kỹ thuật mà họ không thể hiểu, cho đến khi giá vé tăng hoặc số lượng thành phố được phục vụ giảm. Đến lúc này, nhà sản xuất chính có thể áp đặt các điều khoản của mình, và hành khách buộc phải chấp nhận.”
Các tính năng ẩn của LibreOffice Calc có thể cạnh tranh với Excel
Trách nhiệm của người dùng trong chiến lược “khóa”
Với ví dụ trên, LibreOffice không chỉ nhắm thẳng vào Microsoft và cáo buộc họ khóa người dùng, mà còn chỉ ra rằng chính chúng ta, với tư cách là người dùng, đã cho phép điều này xảy ra trong khi các lựa chọn thay thế luôn sẵn có. Đây là một quan điểm khá công bằng, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nhận thức và lựa chọn trong thế giới công nghệ.
Kết luận, cáo buộc của LibreOffice về việc Microsoft sử dụng định dạng XML phức tạp như một chiến lược khóa người dùng cho thấy một khía cạnh quan trọng trong cuộc chiến cạnh tranh phần mềm văn phòng. Việc hiểu rõ những chiến lược này giúp người dùng đưa ra quyết định sáng suốt hơn, khám phá các lựa chọn thay thế và tránh bị phụ thuộc vào một nhà cung cấp duy nhất.
