Không lâu trước đây, chúng ta từng tràn đầy hy vọng vào mỗi đợt ra mắt phần cứng PC mới, mong chờ những đột phá lớn. Nhưng ngày nay, cả người tiêu dùng lẫn giới truyền thông dường như đã từ bỏ mọi kỳ vọng. Gần như mọi bài đánh giá CPU hoặc GPU mới đều được tóm gọn trong vài từ: “chỉ cải thiện chút ít, không đáng để nâng cấp”. Khi không còn ai thực sự muốn nâng cấp, các nhà sản xuất dường như cũng không còn quan tâm, và cộng đồng trở nên thờ ơ hơn bao giờ hết, vậy còn gì để mong đợi?
Và tôi không chỉ than thở về cái chết của Định luật Moore. Ngay cả sự sáng tạo trong việc lắp ráp PC tùy chỉnh cũng dường như đã mất theo thời gian. Thêm vào đó, giống như ngành công nghiệp game, các linh kiện PC đang được tung ra thị trường với nhiều lỗi, và mức giá vô lý đã khiến việc nâng cấp PC trở nên khó tiếp cận với phần lớn người tiêu dùng. Có lẽ không quá lời khi nói rằng phần cứng PC hiện đang nhàm chán hơn bao giờ hết.
Ép xung thủ công không còn là lựa chọn hấp dẫn
Kỹ thuật tùy chỉnh phần cứng gần như biến mất
Card đồ họa Palit Lync+ RTX 4090 với tản nhiệt nước custom, minh họa cho phần cứng cao cấp và tùy chỉnh.
Có lẽ bạn đã biết rằng việc ép xung (overclocking) CPU hoặc GPU không còn là điều mà hầu hết người dùng làm, hoặc thậm chí nghĩ đến trong những ngày này. Thời mà ép xung từng mang lại những lợi ích đáng kể, việc dành hàng giờ để tinh chỉnh tần số và điện áp của CPU hoặc GPU một cách tỉ mỉ là hoàn toàn xứng đáng. Cảm giác thành tựu sau khi thành công vắt kiệt thêm 10-15% hiệu năng mà không làm giảm độ ổn định hệ thống là vô song.
Ngày nay, ép xung CPU không còn đáng để bận tâm, vì các nhà sản xuất đã tinh chỉnh bộ xử lý để chúng hoạt động gần với tiềm năng tối đa của mình. Ngay cả đối với card đồ họa, chỉ có thể đạt được tối đa khoảng 5% cải thiện hiệu năng (trong những trường hợp tốt nhất) với cái giá là nhiệt độ GPU tăng cao và tiềm ẩn nhiều tiếng ồn hơn. Yêu cầu tản nhiệt của các CPU hiện đại đã rất lớn; việc tăng nhiệt độ hơn nữa bằng cách ép xung để thu lại lợi ích nhỏ nhoi là điều không hợp lý.
Sự suy giảm của việc ép xung, và nói chung là tùy chỉnh PC, đã lấy đi một phần trải nghiệm PC đích thực. Việc sử dụng phần cứng hiện đại ở tiềm năng tối đa có thể tiện lợi hơn bây giờ, nhưng các tính năng tăng tốc tự động như Precision Boost Overdrive (PBO) sẽ không bao giờ sánh được với thử thách và niềm vui của việc ép xung thủ công.
Tản nhiệt nước custom: Một nghệ thuật đang tàn lụi
Lợi ích không còn rõ rệt
Các hệ thống tản nhiệt nước custom có thể vẫn còn tồn tại, nhưng chúng đang dần đi theo con đường của ép xung vào cõi chết của phần cứng PC. Rất ít thứ có thể khiến một chiếc PC trông đẹp hơn một hệ thống tản nhiệt nước custom được thiết kế tốt, chế tác tỉ mỉ. Chất lỏng làm mát màu sắc mượt mà chảy qua các linh kiện, mang lại cảm giác công nghiệp và tương lai, là một cảnh tượng đáng kinh ngạc. Tuy nhiên, sự xuất hiện của các bộ tản nhiệt nước AIO (All-in-One) và tản nhiệt khí hiệu năng cao đã làm cho tản nhiệt nước custom kém hấp dẫn hơn.
Bạn cần phải thực sự cam kết với một hệ thống tản nhiệt nước custom để dành thời gian, công sức và đầu tư cho một sự cải thiện đáng kể nhưng không cần thiết so với một bộ tản nhiệt nước AIO. Điều này đã đẩy hầu hết các nhà lắp ráp PC rời xa các hệ thống tản nhiệt nước custom, và ngay cả những người đam mê cũng đang nhanh chóng chuyển hướng, khiến tản nhiệt nước custom dần chìm vào quên lãng.
Từ góc độ hiệu suất, các hệ thống tản nhiệt nước custom có thể là không cần thiết, nhưng xét về mặt thẩm mỹ PC, việc mất đi các hệ thống tản nhiệt nước custom là một đòn giáng mạnh. Nếu không có các yếu tố độc đáo như tản nhiệt nước custom, mọi chiếc PC đều có nguy cơ trông giống nhau, đây là điều tôi sẽ đề cập trong phần tiếp theo.
Thiếu xu hướng DIY: Khi mọi PC trông giống nhau
Chủ nghĩa tối giản thay thế modding sáng tạo
Đối với những người trẻ tuổi đang đọc bài này, nếu bạn đã xem một số video Linus Tech Tips (LTT) cũ hơn, bạn có thể biết về một số thứ điên rồ mà những người lắp ráp PC từng làm trong quá khứ. Đèn huỳnh quang cathode lạnh (CCFLs) để chiếu sáng vỏ case, làm cho các linh kiện phát sáng dưới ánh sáng UV, và chế tác vỏ acrylic cho card đồ họa và bo mạch chủ chỉ là một vài trong số những bản mod phần cứng mà mọi người từng đam mê nhiều năm trước.
Sửa đổi mô-đun RAM và vỏ case bằng sơn xịt, và tạo ra các tấm lưới quạt tùy chỉnh là một số xu hướng DIY dễ dàng hơn mà nhiều người dùng từng say mê. Giờ đây, đèn RGB và các vỏ case hiện đại, tối giản đã thay thế văn hóa modding của những năm đầu thập niên 2000. Kính cường lực, tấm lưới, và các chi tiết gỗ có thể trông đẹp mắt, nhưng chúng khiến gần như mọi chiếc PC đều trông giống nhau.
Nhu cầu cá nhân hóa PC và làm cho nó nổi bật đã giảm đi, và hầu hết người dùng đều ưu tiên sự tiện lợi và phong cách của một chiếc PC có thể hòa hợp liền mạch vào thẩm mỹ ngôi nhà của họ.
Linh kiện PC ra mắt quá vội vàng
Giống như các tựa game AAA chưa hoàn thiện
Cứ như thể tai họa của các tựa game lỗi, không tối ưu là chưa đủ, chúng ta còn đang chứng kiến phần cứng PC đi theo con đường tương tự. Các bộ xử lý Intel Core thế hệ 13 và 14 đã bị chỉ trích vào năm ngoái vì một lỗi gây ra việc cung cấp quá nhiều điện áp cho các chip, dẫn đến sự cố, mất ổn định và hư hại phần cứng vĩnh viễn. Các CPU AMD Zen 5 cũng ra mắt với hiệu năng kém tệ, sau đó đã được vá (ít nhiều) bằng các bản cập nhật BIOS.
Các CPU Intel Arrow Lake cũng được báo cáo là gặp khó khăn với sự mất ổn định và các sự cố, như một số người dùng đã chỉ ra. Về phía GPU, các đầu nối Nvidia bị nóng chảy khét tiếng trong đợt ra mắt dòng RTX 40 đã trở thành cơn ác mộng đối với những chủ sở hữu của các GPU cao cấp đó. Gần đây hơn, chiếc RTX 5090 mới của công ty đã gặp phải các sự cố không rõ nguyên nhân và các trường hợp GPU không được PC nhận diện.
Trong một sự cố khác của Intel, Arc B580, một trong những GPU giá rẻ tốt nhất trong nhiều năm, đã cho thấy một sự quá tải hiệu năng kỳ lạ với các CPU yếu hơn và cũ hơn, đặt ra một dấu hỏi lớn về tính liên quan của nó đối với các PC giá rẻ. Tất cả những điều này khiến tôi nghĩ rằng các nhà sản xuất đang vội vàng đưa sản phẩm ra thị trường mà không có các thử nghiệm và đảm bảo chất lượng cần thiết, hy vọng họ có thể “giải quyết” mọi sự phẫn nộ của người tiêu dùng sau đó. Dù lý do là gì, đây không phải là một hình ảnh tốt cho ngành công nghiệp.
Thiếu vắng đột phá thế hệ: Chỉ còn những cải tiến nhỏ
Cải tiến nhỏ là tất cả những gì chúng ta có thể hy vọng
Đã có một thời gian, một thế hệ CPU hoặc GPU mới có thể thay đổi bộ mặt của ngành, mang lại những cải tiến đột phá hoặc giới thiệu những đổi mới định hình những năm tiếp theo. Dòng RTX 30 đã làm điều đó cho GPU, trong khi kiến trúc Ryzen của AMD và Alder Lake của Intel đã làm điều đó cho CPU. Nếu bạn quay ngược thời gian xa hơn, bạn sẽ dễ dàng tìm thấy nhiều trường hợp tương tự trong dòng Pascal của Nvidia, CPU Intel Core thế hệ 2, và dòng Athlon của AMD.
Tuy nhiên, trong vài năm qua, chúng ta đã không thấy những sản phẩm đột phá từ bất kỳ ông lớn nào trong ngành. Intel Arrow Lake thậm chí còn chậm hơn dòng thế hệ 14 trong các tác vụ chơi game, AMD Ryzen 9000 có cảm giác như một Ryzen 7000 được đóng gói lại, và dòng RTX 50 mới nhất cho thấy Nvidia đã ngừng cố gắng khi không có sự cạnh tranh nào.
Chúng ta đã quen với việc các thế hệ sản phẩm mới chỉ mang lại những cải tiến nhỏ. Những người duy nhất hào hứng nâng cấp lên một cái gì đó mới là những người có linh kiện đã quá cũ và đang rất cần được thay thế. Tôi hy vọng rằng sự cạnh tranh nhiều hơn từ Intel ở mảng CPU, và AMD ở mảng GPU sẽ giúp thay đổi mọi thứ tốt hơn, nhưng đó chỉ là một hy vọng mong manh, nửa vời.
Ngành công nghiệp đã định giá ngoài tầm với người dùng phổ thông
Thật khó để giữ được nhiệt huyết
Giá của phần cứng PC đã theo một xu hướng tăng mạnh, vượt xa mức có thể biện minh bằng lạm phát đơn thuần. Phân khúc GPU giá rẻ đã lặng lẽ bị xóa sổ, với 300 USD trở thành phân khúc khởi điểm mới. Bất cứ sản phẩm nào các công ty ra mắt với giá thấp hơn đều rất tệ hoặc không có sẵn để mua với giá quảng cáo. Và đột nhiên, các GPU giá 500-600 USD được coi là “tầm trung”. Tôi thậm chí sẽ không đề cập đến những gì đang xảy ra ở phân khúc cao hơn.
Về bộ xử lý, chip 4 nhân đã không còn là xu hướng từ nhiều năm trước, và 200 USD giờ đây được coi là mức tối thiểu cần chi cho một CPU chơi game khá. Ngoài CPU và GPU, mọi thứ khác đều tăng giá mà không có sự tăng tương xứng về chất lượng hoặc tính năng. Các bo mạch chủ giá rẻ liên tục mất đi các tính năng và trông tệ hơn qua mỗi thế hệ. Những người lắp ráp PC đang bị buộc phải chi hơn 200 USD cho bo mạch chủ chỉ để có được những thứ cơ bản nhất.
Ngay cả cơ hội chi tiền cho những linh kiện đắt tiền nhất cũng là một sự xa xỉ ngày nay, khi GPU hết hàng trong vài giây, và người dùng buộc phải dựa vào những kẻ “phe vé” bán lại cùng một chiếc card với giá cắt cổ. Không có gì ngạc nhiên khi bạn bắt gặp những bình luận từ người dùng chuyển sang sử dụng console. Rào cản gia nhập thấp hơn, cùng với sự tiện lợi gia tăng và lời hứa về các trò chơi chạy đúng như mong đợi, đủ để thuyết phục mọi người rời bỏ PC.
Liệu phần cứng PC có bao giờ trở lại thời hoàng kim?
Mọi thứ có vẻ ảm đạm đối với những người đam mê PC, do giá cả tăng vọt, cải tiến thế hệ nhỏ nhoi, khả năng mua hàng kém và các sản phẩm ra mắt chưa hoàn thiện. Nếu mọi thứ muốn cải thiện, một sự thay đổi lớn cần phải diễn ra trong ngành, và tôi không đặt nhiều hy vọng vào điều đó. Một sự thay đổi đáng kể trong chuỗi cung ứng silicon dường như khó xảy ra, việc các nhà sản xuất tập trung trở lại vào chip tiêu dùng dường như còn ít khả năng hơn, và việc giá cả giảm xuống là điều hiếm khi xảy ra. Điều duy nhất tôi thấy có thể xảy ra là các công ty sẽ nỗ lực hơn để ra mắt các linh kiện không lỗi và không có các vấn đề về phần cứng.
